راهکارها و تکنیک های فوری با بچه کلاس اولی که مشق نمی‌نویسد
«چرا مشقاتو نمی‌نویسی؟ چرا اینقدر تنبلی؟ فردا معلم جلوی همه دعوات می‌کنه و بچه‌ها مسخرت می‌کنن‌ها!» این جملات شاید برای بسیاری از والدین آشنا باشند، اما طبق تجربه معلمان و روان‌شناسان کودک، داشتن چنین مکالمه‌هایی با فرزندان می‌تواند آثار منفی جدی بر روحیه و اعتمادبه‌نفس آن‌ها بگذارد. بله، قبول داریم که مشق ننوشتن کودکان برای والدین و معلمان یک چالش آزاردهنده است، اما پیش از هر واکنشی، باید به یاد داشته باشید که کودکان هنوز در حال یادگیری مفهوم مسئولیت‌پذیری و انجام به‌موقع کارها هستند؛ پس طبیعی است که گاهی احساس خستگی یا بی‌حوصلگی کنند. شاید بپرسید راهکار چیست؟ در این مقاله با ما همراه شوید تا روش‌هایی علمی و موثر برای مواجهه با این رفتار را بیاموزید و بتوانید به جای سرزنش یا مقایسه، مانند یک والد آگاه، کودک خود را به مسیر درست تشویق کنید.
چرا بچه‌ها مشق نمی‌نویسند؟
معلم‌ها می‌گویند که «اولین علت ننوشتن مشق در کودکان می‌تواند این باشد که آن‌ها خانه را محیطی امن برای بازی و سرگرمی می‌دانند نه انجام تکالیف» این موضوع باعث سرکشی کودک در نوشتن مشق می‌شود و والدین باید با کمک راهکارهای عملی، مقررات مناسبی برای محیط خانه تعیین کنند. البته مشق ننوشتن کودکان می‌تواند دلایل دیگری نیز داشته که باشد که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
- برخی کودکان از انجام تکالیف تکراری و یکنواخت خسته می‌شوند؛
- ممکن است دانش‌آموز دستورالعمل‌ها را درک نکند و متوجه نباشد که چگونه باید تکالیف را انجام دهد؛
- سخت بودن تکلیف و درک نکردن درست مباحث می‌تواند کودک را از انجام تکالیف دل‌سرد کند؛
- گاهی مشق شب آنقدر آسان است که کودک حوصله نوشتن آن را ندارد؛
- دانش آموز ایده‌ای برای چگونگی نوشتن تکالیف ندارد؛
- علایق دانش‌آموز در نوشتن تکلیف خلاصه نمی‌شود و ترجیح میدهد وقت خود را صرف بازی یا تماشای کارتون کند؛
- آرام نبودن فضای خانه و نداشتن آرامش، معضلی است که می‌تواند دلیل مشق ننوشتن کودکان باشد؛
- نداشتن تجهیزات خلاقانه که کودک را به مطالعه و انجام تکالیف ترغیب کند؛
- دانش‌آموز درکی از چگونگی مدیریت زمان ندارد و بیشتر وقت خود را صرف بازی می‌کند؛
- کودک درکی از این ندارد که چرا انجام تکالیف مهم است و چه تاثیری روی زندگی او دارد.
15 راهکار عملی که از فردا شروع کنید
تنبلی در نوشتن تکالیف علاوه‌بر تاثیراتی که روی سواد و دانش کودک می‌گذارد، می‌تواند روی مسئولیت‌پذیری او نیز تاثیر بگذارد؛ پس به‌عنوان معلم یا والد، باید با کمک راهکارهای عملی زیر، هرچه زودتر این مشکل را برطرف کنید:
طراحی تکالیف جذاب و متنوع
کودک هیچ علاقه‌ای به انجام تکالیف خسته‌کننده ندارد. ازاین‌رو باید با استفاده از راهکارهای موجود تکالیفی متنوع طراحی کنید و اجازه دهید کودک با خلاقیت خود، آن‌ها را حل کند.
تکنیک‌های موجود برای رفع این مشکل شامل ارائه تمرین‌های خلاقانه، بازی‌وار و پروژه‌های تک‌نفره یا گروهی است. این تمرین‌ها می‌توانند داستان‌‌نویسی، یک پروژه علمی کوچک یا طراحی باشند.
ارائه دستورالعمل‌های شفاف و قابل فهم
اگر کودک نداند که باید چکاری انجام دهد، قطعا تمایلی به نوشتن مشق ندارد و این موضوع به‌تدریج باعث دلسردی و ناامیدی او برای حل تمرین‌های آسان نیز خواهد شد.
برای جلوگیری از بروز این مشکل باید دستورالعمل‌ها را شفاف بیان کنید. برای مثال واژگان مهم را از قبل آموزش دهید یا اینکه روی تخته، نمونه سوال‌های مشابه حل کنید تا کودک با پیش‌زمینه‌ای مناسب، سراغ نوشتن تکالیف برود.
توجه به سطح تکلیف و تناسب آن با سن کودک
اگر تکالیف ساده یا خیلی سخت باشند، کودک یا نمی‌تواند آن‌ها را انجام دهد یا اینکه حوصله‌اش خیلی زود سر می‌رود و با چالشی که باید روبه‌رو نمی‌شود. این شرایط می‌تواند از مهم‌ترین دلایل مشق ننوشتن کودکان باشد.
ازاین‌رو انتخاب تکالیف متناسب با سن کودک اهمیت زیادی دارد. برای حل مشکل مشق نوشتن کلاس اول باید تا حد امکان تکالیف را ساده کنید و تکلیفی بدهید که بیشتر جنبه سرگرمی دارد. برای گروه‌های سنی بالاتر، افزودن کمی چالش به تکالیف می‌تواند انگیزه کودک را برای نوشتن افزایش دهد.
بخش‌بندی تکلیف
ارائه تکالیف زیاد توسط معلم می‌تواند باعث اضطراب، نگرانی، خستگی و در نهایت دلزدگی کودک شود، طوری که تمایلش را برای انجام تکالیف از دست میدهد. پس معلمان باید در طراحی تکلیف، حواس خود را به این موضوع جمع کنند.
ازطرف‌دیگر والدین باید در این شرایط تکالیف را بخش‌بندی کنند. یعنی طوری برنامه‌ریزی کنند که کودک تنها 10 تا 15 دقیقه مشق بنویسد و پس از یک استراحت نسبتا کوتاه، مجدد نوشتن تکالیفش را از سر بگیرد.
تعیین زمان مشخص برای انجام تکالیف
وقتی کودک هیچ برنامه مشخصی برای انجام تکالیف نداشته باشد، ممکن است در نوشتن مشق کوتاهی کند و آن را به تعویق بیندازد. گاهی نیز به‌طور کامل فراموش می‌کند که باید تکالیف خود را انجام دهد.
برای جلوگیری از مشق ننوشتن کودکان بهتر است برنامه زمانی دقیقی برای انجام این کار مشخص کنید. همچنین خرید یک دفتر برنامه‌ریزی روزانه که کودک ساعت مطالعه و انجام تکالیف را در آن ثبت کند، می‌تواند در منظم‌شدن و مسئولیت‌پذیری او تاثیر فوق‌العاده‌ای داشته باشد.
ایجاد فضایی آرام برای کودک
محیط شلوغ و آشفته، جلوی تمرکز کودک را می‌گیرد. در این شرایط طبیعی است که کودک نتواند مشق خود را بنویسد یا حتی ممکن است در انجام تکالیف اشتباه کند.
تکنیک ساده برای رفع این مشکل خرید میز مطالعه و قراردادن آن در گوشه‌ای دنج و آرام از خانه است تا کودک حس استقلال داشته باشد. داشتن یک هدفون برای گوش دادن به فایل‌های صوتی تمرینی هم می‌تواند در تمرکز کودک موثر باشد.
با دادن پاداش، کودک را تشویق کنید
اگر مشق ننوشتن کودکان ناشی از علاقه نداشتن آن‌ها به انجام تکالیف و حتی رفتن به مدرسه است، باید با دادن پاداش کودکان را تشویق کنید و به آن‌ها انگیزه دهید. این تشویق می‌تواند کلامی باشد یا اجازه بازی در پارک محله. حتی می‌توانید در صورت تکمیل کامل تکالیف، کودک را از نوشتن مشق روز بعد معاف کنید.
هماهنگی بین معلم و والدین
اگر والدین از تکنیک‌های جدید آموزشی مطلع نباشند و کودک را با روش‌های قدیمی راهنمایی کنند، باعث سردرگمی او می‌شوند. گاهی این موضوع تا جایی پیش می‌رود که باعث مشق ننوشتن کودکان می‌شود.
هماهنگی میان والدین و معلم از بروز چنین شرایطی جلوگیری خواهد کرد. والدین باید همواره پیگیر تکنیک‌های جدید آموزشی باشند و معلم نیز باید با ارسال یادداشت‌های کوتاه، اطلاعات لازم را در اختیار والدین قرار دهد.
ایجاد گروه مطالعه
اگر کودک کار گروهی را به انجام فعالیت‌های تک‌نفره ترجیح میدهد، بهتر است گاهی تمرین‌های گروهی برای او طراحی کنید. بازی‌های آموزشی و ایجاد گروه برای تبادل ایده نیز می‌تواند تا حدودی روی انگیزه گرفتن کودک موثر باشد.
تشویق به خود کنترلی و مسئولیت‌پذیری
گاهی مجبور کردن کودک به نوشتن تکلیف، عامل اصلی بی‌انگیزگی او خواهد شد. اگر همیشه همه کارها را شما انجام دهید و خط به خط تکلیف را برای کودک شرح دهید، کی یاد بگیرد مسئولیت‌پذیر باشد؟ به‌جای این کار بهتر است برنامه‌ریزی را به‌عهده کودک بگذارید و فقط نظارت کمی روی کارهای او داشته باشید تا با احساسی خوشایند، سراغ کارهایش برود.
ارتباط بین انجام تکلیف با زندگی واقعی را برای کودک توضیح دهید
اگر کودک بداند که نوشتن مشق و انجام به‌موقع تکالیف در زندگی واقعی او تاثیرگذار است، با علاقه این کار را انجام میدهد و احساس نمی‌کند در حال انجام یک عمل بیهوده است. برای این کار باید کودک را با عاقبت درس نخواندن آشنا کنید و افق روشنی از موفقیت تحصیلی به او نشان دهید.
در حرف زدن با کودک از جملات مایوس‌کننده و اصطلاحاتی که باعث اضطراب و ترس کودک می‌شوند، استفاده نکنید تا تاثیر معکوس نشان ندهند. تنها به او یاد دهید که داشتن برنامه‌ریزی و مسئولیت‌پذیری می‌تواند به او آینده‌ای درخشان هدیه دهد.
آموزش خلاقیت و تکنیک‌های طوفان فکری به کودک
گاهی دلیل مشق ننوشتن کودکان تنبلی در نوشتن تکالیف یا نفهمیدن محتوای درسی نیست. بلکه کودک نمی‌داند از کجا شروع کند یا چطور با یک ایده خلاقانه، تکلیف را انجام دهد.
در این شرایط باید مهارت ایده‌سازی کودک و خلاقیت او بهبود پیدا کند. یکی از تکنیک‌های طوفان فکری این است که کودک بدون فکر کردن، هر ایده‌ای دارد روی کاغذ بیاورد و سپس بهترین گزینه را انتخاب کند. همچنین پرسیدن سوالات ساده هدایت‌شده و درخواست از کودک برای تصویرسازی ذهنی می‌تواند خلاقیت و مهارت او را افزایش دهد.
کوتاه کردن زمان انجام تکالیف
اختصاص مدت زمان طولانی برای انجام تکالیف، اضطراب را افزایش میدهد و پس‌از مدتی باعث مشق ننوشتن کودکان می‌شود. بهتر است یک تایم مشخص برای انجام هر تکلیف مشخص کنید یا اجازه دهید کودک بعد از 15 دقیقه، استراحت کند.
توجه به علایق و استعداد کودک
کودک ممکن است از تکراری بودن تکالیف خسته شود. برای جلوگیری از این اتفاق به علایق و استعداد او توجه کنید. گاهی ترکیب تمرین با هنر، موسیقی یا بازی می‌تواند مانند یک معجزه کودک را به نوشتن مشق ترغیب کند.
استفاده از ابزارهای کمک آموزشی
استفاده از ابزارهای کمک‌آموزشی نه فقط کمک‌کننده بلکه گاهی ضروری خواهد بود. به‌جای دفترهای قدیمی از دفتر مشق متناسب با پایه درسی کودک استفاده کنید، یا اینکه با کمک بازی‌های آموزشی، اجازه دهید کودک مفاهیم را درک کند تا راحت‌تر مشق خود را بنویسد.
چه زمانی به یک متخصص نیاز داریم؟
اگر همه این راهکارها را انجام دادید اما همچنان علاقه‌ای در کودک مشاهده نشد، ممکن است علت ننوشتن مشق، اختلال یادگیری باشد. در این نوع اختلال، ذهن کودک داده‌ها را به‌صورت دیگری پردازش می‌کند و هیچ ارتباطی با کم‌هوشی یا به‌اصطلاح تنبلی و خنگی ندارد.
شما باید نظارت کاملی روی عملکرد تحصیلی فرزند خود داشته باشید و اگر پیشرفتی حاصل نشد، بسته به شدت اختلال از کارشناس شنوایی سنجی، متخصص اختلال یادگیری، درمانگر آموزشی، روانشناس بالینی، مشاور آموزشی یا حتی متخصص مغز و اعصاب کمک بگیرید.
محصولات پیشنهادی ما برای مشق نوشتن کودکان
اگر مشق ننوشتن کودکان ناشی از اختلال یادگیری نباشد، خیلی راحت می‌توانید آن را برطرف کنید. استفاده از محصولات زیر انگیزه و اشتیاق کافی برای انجام تکالیف را به کودک میدهد:
| محصول | گروه سنی | کاربرد |
| دفتر مشق کلاس اولی‌ها | اول دبستان | این دفتر با سرمشق و تمرین مکرر، عادت به نوشتن را در کودک تقویت می‌کند. |
| دفتر شطرنجی ریاضی اول | اول دبستان | این دفتر علاوه‌بر کمک به نوشتن، با ساختار صفحه‌بندی مرتب خود به کودک در نوشتن تمرین‌ها به‌صورت منظم کمک می‌کند. |
| دفتر برنامه‌ریزی | برای همه گروه‌های سنی به‌طور مجزا وجود دارد. | کودک با تنظیم برنامه روزانه، از به تعویق انداختن انجام تکلیف خودداری می‌کند. |
| بسته‌های آموزشی | متناسب با گروه‌های سنی به‌طور مجزا وجود دارد. | این بسته‌ها ابزارهای متنوع مانند بازی فکری و فلش‌کارت دارند تا کودک با روش‌های خلاقانه، یاد بگیرد و تکلیف بنویسد. |
| کتاب کمک درسی فارسی | متناسب با گروه‌های سنی به‌طور مجزا وجود دارد. | این کتاب‌ها به تمرین نگارش، املا، انشاء و جمله‌سازی کمک می‌کنند. |
سخن پایانی
مشق ننوشتن کودکان دلیل و ریشه دارد، ابتدا باید دلیل آن را پیدا کنید و با کمک راهکارهای موجود، این مشکل را برطرف کنید. توجه داشته باشید که هدف تربیت فرزندی باسواد و موفق است، پس اعتمادبه‌نفس کودک را از بین نبرید و او را با سخنان مایوس‌کننده نترسانید. همچنین برای بهبود وضعیت کودک بهتر است از ابزارهای کمک آموزشی که پونک برای شما فراهم کرده است، استفاده کنید تا خیلی زود شاهد تغییرات چشم‌گیر در وضعیت فرزند خود باشید.
منابع + +